Vreugdenhil Dairy Foods is een toonaangevend Nederlands familiebedrijf in de zuivelindustrie. Het bedrijf produceert in 4 fabrieken en levert aan 130 landen wereldwijd. In ruim 70 jaar tijd is het bedrijf uitgegroeid tot een van ’s werelds belangrijkste producenten van melkpoeders voor jong en oud. Daarmee heeft het bedrijf een belangrijke rol in onze maatschappij en ver daarbuiten.
Al geruime tijd richt het zich op de verduurzaming van de productieprocessen. In samenwerking met andere bedrijven leidt dit tot praktische oplossingen. Stichting Cluster 6, RVO en het ministerie van KGG, ondersteunen de samenwerking door bedrijven bij elkaar te brengen en de knelpunten inzichtelijk te maken voor netbeheerders en overheden. In 2024 zijn 2 knelpunten voor verduurzaming op 2 productielocaties van Vreugdenhil aangepakt. In Scharsterbrug (Friesland) is, in samenwerking met de netbeheerder, een werkbare oplossing gevonden. In Gorinchem (Zuid-Holland) werkt Vreugdenhil samen met andere Cluster 6 bedrijven in de buurt om verduurzaming mogelijk te maken.
Vreugdenhil werkt regionaal samen met netbeheerders en bedrijven om elektrificatie mogelijk te maken. Netcongestie belemmert verduurzaming en hoge aansluitkosten drukken op de verduurzamingsplannen, voornamelijk voor Cluster 6 bedrijven, maar met regionale samenwerking en goed overleg is Vreugdenhil tot slimme oplossingen gekomen. Dat is nog redelijk uniek in Nederland.
Vreugdenhil wil in 2050 klimaatneutraal zijn. Dat lijkt ver weg, maar het zet nu al stappen. Ze kopen sinds 2015 groene stroom in. In Barneveld werkt de fabriek al zonder gas. Op de andere locaties besparen het bedrijf veel energie. Dit doet het onder andere door restwarmte opnieuw te gebruiken en efficiënter met hun processen om te gaan.
"We hebben in Gorinchem al 10% CO₂-reductie behaald. In een bestaande fabriek betekent dit al ingrijpende wijzigingen en investeringen. Voor de vervolgstappen hebben wij meer elektriciteit nodig." zegt Gert Hertong, programmamanager duurzaamheid. Dit laat zien dat ook grote industrieën met de juiste aanpak flinke stappen kunnen zetten.
"We hebben een CO₂-reductieprogramma per locatie opgesteld. Eén locatie is al gasloos – dat is Barneveld. Dat voelt wel lekker: afvinken!"
Hertong werkt sinds 2018 voor Vreugdenhil en heeft een brede technisch-bedrijfskundige achtergrond. Vanaf 2021 coördineert hij het CO₂-reductieprogramma, dat zich richt op energiebesparing, elektrificatie en procesoptimalisatie.
In Friesland was uitbreiding van het netwerk nodig om bepaalde stroomcapaciteit mogelijk te maken. In eerste gesprekken met de netbeheerder is vooral gesproken over het doen van onderzoek naar de haalbaarheid van de aanleg van een kabel en daarna een mogelijke realisatie. Een (te) fors kostenplaatje, waardoor de verduurzaming uit zicht dreigde te raken.
Alex Verkooijen, adviseur bij RVO, was betrokken bij de gesprekken in het kader van de casusaanpak Cluster 6. Mede vanuit zijn kennis en ervaring in de energiesector, konden nieuwe vragen worden gesteld en de “afstand” tussen bedrijf en netbeheerder in dit geval, worden verkleind. Alex licht toe: “Uit de gesprekken bleek uiteindelijk dat de netbeheerder nog een ander project voor netuitbreiding had lopen, waar Vreugdenhil bij zou kunnen aansluiten. Het vooronderzoek was ook reeds gedaan. Uiteindelijk heeft dit geleid tot een samenwerking waarbij twee projecten konden worden gebundeld. De uitbreiding kan nu worden gerealiseerd met een heel ander investeringsplan. Hierdoor is de investering voor het bedrijf haalbaar en bedraagt de investering bijna 2 miljoen minder dan aanvankelijk gevreesd. Dit soort projecten laat de kracht van samenwerking zien.”
Door de extra capaciteit kan het bedrijf een elektrische stoomgenerator plaatsen. Dit systeem vervangt deels de gasgestookte stoominstallaties. Zo wordt de fabriek een stuk duurzamer.
In Gorinchem gebruiken ze restwarmte opnieuw met een 350 kW warmtepomp. "We benutten alle warmte opnieuw. Ook verbeteren we het proces steeds," zegt Hertong. Zo bespaart Vreugdenhil gas en werkt het efficiënter. De restwarmte gebruiken we voor de opwarming van proceslucht en water, waardoor we minder fossiele brandstof nodig hebben. Dit is een concreet voorbeeld van hoe bedrijven slimmer kunnen omgaan met energie.
Naast energiebesparing zet Vreugdenhil ook stappen om productieprocessen te elektrificeren. Elektrische alternatieven voor gasgestookte systemen zorgen voor minder CO₂-uitstoot en passen binnen de klimaatdoelen. Toch brengt deze overstap ook uitdagingen met zich mee.
Bas de Vrind, regiomanager bij Stichting Cluster 6, speelt een belangrijke rol bij het bij elkaar brengen van verschillende partijen. En dat levert vaak waardevolle inzichten op. “Doordat we met veel verschillende partijen spreken, kunnen we ook makkelijker bedrijven, netbeheerders en overheden met elkaar verbinden. De gesprekken worden inhoudelijker en de problematiek wordt breder inzichtelijk. Dat helpt om oplossingen te vinden. En als dat niet lukt, dan bieden de knelpunten inzichten vanuit de praktijk die bijv. met beleidsaanpassingen geadresseerd kunnen worden.”
Veel bedrijven kunnen niet vooruit met verduurzaming door netcongestie, maar op de locaties waar wel nog een grotere aansluiting gerealiseerd wordt duidelijk dat er meerdere uitdagingen zijn. Hoge aansluitkosten zijn er daarvan één. Dat creëert dilemma’s voor bedrijven, waarbij uitstel betekent dat ze hun plek op de wachtlijst verliezen en bijv. pas na 2032 weer aan de beurt zijn.
Het ministerie van Klimaat en Groene Groei bracht via de Cluster-6-casusaanpak bedrijven, de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO), netbeheerders en andere overheden samen om knelpunten op te lossen. "In Gorinchem en Leerdam werkt Vreugdenhil samen met onder andere de gemeente en 3 bedrijven uit Cluster 6. We onderzoeken hoe samenwerking voor energie verduurzaming voor elke partij mogelijk maakt, ondanks de netcongestie.”
Een gezamenlijke energie-roadmap laat zien dat samenwerking meer verduurzamingsinitiatieven mogelijk maakt. De hoge en sterk gestegen aansluitkosten voor de capaciteitsuitbreidingen zetten de plannen onder druk. Eén van de oorzaken is de grote afstand tot energiehoofdinfrastructuur. Stichting Cluster 6 helpt met de regioaanpak door problemen zichtbaar te maken en partijen te verbinden die kunnen helpen bij een oplossing.
“Cluster 6 helpt ons enorm. Het brengt bedrijven en netbeheerders bij elkaar”
“In Gorinchem hebben we opgetrokken met een ander bedrijf bij de aanvraag van meer vermogen. Er was onvoldoende ruimte beschikbaar voor beide aanvragen. Door onderlinge afstemming kunnen we ieder wel een gedeelte krijgen. Hiermee kunnen beide bedrijven de komende jaren stappen zetten in de verduurzaming. Daarbij hebben we ook de synergie onderzocht bij het aanleggen van de kabels. Dat is samenwerking!” zegt Hertong. Hierdoor werd de beschikbare capaciteit beter verdeeld en konden beide bedrijven verder met hun verduurzaming.
"We werken samen met experts, leveranciers en netbeheerders om oplossingen te vinden die écht werken voor ons bedrijf," legt Hertong uit. Door goed overleg verdelen de bedrijven de stroom slim en vinden ze samen oplossingen. "Cluster 6 helpt ons enorm. Het brengt bedrijven en netbeheerders bij elkaar," zegt Hertong. Dit soort initiatieven zijn cruciaal om de industrie te verduurzamen en de druk op het net te verminderen.
Het Actieplan Cluster 6 is een initiatief van KGG, Stichting Cluster 6 en RVO dat al sinds 2023 bedrijven in de regio ondersteunt met hun verduurzamingsplannen via een aantal beleidsinstrumenten, bijvoorbeeld de casus aanpak. Een nieuwe versie van het Actieplan is in voorbereiding, waar ook samenwerking tussen bedrijven in een regio wordt bevorderd.
Volgens huidige planning lanceert het ministerie van Klimaat en Groene Groei eind april het Actieplan 2.0 Cluster 6. Met de ervaringen tot nu toe is de aanpak verder verbeterd.
Binnenkort maken we hierover meer bekend.
